Ben je op zoek naar informatie over Ayurveda voor beginners; wil je op een eenvoudige manier uitgelegd krijgen wat ayurvedische voeding is en antwoord krijgen op de vraag ‘wat is gezond volgens Ayurveda?’? Ik krijg zelf regelmatig de vraag “Ayurveda, wat is dat”, dus ik hoop je er hier mee te kunnen helpen!
Wat het uitgangspunt van gezonde ayurvedische voeding is, is dit:
Gezonde voeding volgens Ayurveda is voeding die bij JOU past, en die JIJ kunt verteren
Dat het bij je moet passen klinkt super logisch, maar vaak slaan we deze stap wel over. Er zijn immers zoveel diëten en stromingen die pretenderen dé oplossing voor jouw en ieders gezondheid te hebben.. Maar één manier die voor iedereen werkt, is simpelweg onmogelijk.
Wat is Ayurveda
Dan nog even een stapje terug. Wat is Ayurveda eigenlijk?
Ayurveda is al meer dan 5.000 jaar oud en wint de laatste jaren steeds meer aan bekendheid en populariteit in Nederland en de rest van de westerse wereld. Grote kans dus dat je het woord Ayurveda al eens voorbij hebt zien komen, en misschien vroeg je jezelf toen al af ‘wat is Ayurveda precies?’.
Wat betekent Ayurveda?
De betekenis van het Sanskriet woord Ayurveda geeft al meteen een spot-on beeld:
Ayurveda betekent namelijk “Kennis van het leven”.
Ayus = leven
Veda = kennis, wetenschap of wijsheid
Wat kan je met die ‘Kennis van het leven’?
Super handig natuurlijk die kennis over het leven, maar wat kun je er nu eigenlijk mee? En wat maakt Ayurveda anders dan de moderne geneeskunde?
Voor mij is het kortste antwoord: balans. Ayurveda helpt je jouw persoonlijke balans vinden en in balans blijven. En dat is belangrijk, want zo lang je in (jouw) balans bent, ben je gezond.
Daarbij heeft Ayurveda als doel ziekten te genezen, maar richt zich met name ook op preventie; gezond leven om ziektes te voorkomen. De moderne geneeskunde is daarentegen voornamelijk gericht op symptoombestrijding, waarbij de daadwerkelijke oorzaak van een probleem niet wordt aangepakt.
De drie Dosha’s: Vata, Pitta en Kapha
Als je van Ayurveda hebt gehoord, heb je wellicht ook de woorden Vata, Pitta en Kapha wel eens voorbij horen komen.
Het zijn als het ware drie ‘krachten’ die iedereen in zijn/haar lichaam heeft, die elk andere functies hebben. Samen worden ze de Dosha’s genoemd. Wat vanuit het Sanskriet vertaalt betekent “Dat wat verandert”. Vata, Pitta en Kapha zijn dan ook voortdurend aan verandering onderhevig; alles wat je ervaart en tot je neemt – waaronder dus dat wat je eet – heeft invloed op de drie Dosha’s.
Zo is Vata onder andere verantwoordelijk voor/heeft invloed op beweging, Pitta voor/op transformatie en Kapha onder meer voor/op groei.
Je constitutie – wat is jouw ayurvedisch type?
Omdat ieder mens uniek is, is de verhouding aan Vata, Pitta en Kapha Dosha’s in ieder mens uniek, wat resulteert in verschillende lichaamskenmerken, maar ook in ander gedrag en kwaliteiten. Deze unieke verhouding ligt vast op het moment dat je wordt geboren en heet jouw constitutie, of te wel je ayurvedische type. Dit bepaalt wie jij bent als persoon; qua uiterlijk en innerlijk. En verklaart waarom we allemaal een andere lichaamsbouw, type huid, soort haar, maar ook persoonlijkheid, enz. hebben.
Om erachter te komen wat jouw constitutie (ayurvedische type) is kun je een afspraak maken voor een consult. Ook kun je online een constitutietest doen en ontdekken wat jouw ayurvedisch type is.
Wat bij een online constitutietest wel een nadeel is, is dat je snel de antwoorden geeft vanuit je onbalans - niet zozeer hoe je echt bént. Pin jezelf dus niet vast op zo'n online test. Wil je het echt graag weten, maak dan een afspraak voor een consult, of zoek iemand in je omgeving die je pols kan lezen.
- Wanneer jij veel Vata hebt, ben je een Vata-type.
- Heb je veel Pitta, dan ben je een Pitta-type.
- Als je het meeste Kapha hebt, ben je een Kapha-type.
Maar het hoeft niet zo te zijn dat slechts één Dosha de overhand heeft; je kunt ook een combinatie van twee of drie overheersende Dosha’s hebben.
Bij een combinatie van twee dosha’s, kun je bijvoorbeeld zijn:
- Vata-Pitta,
- Pitta-Kapha
- Vata-Kapha
Heb je veel van alle drie de Dosha’s, dan heb je een Tridosha-constitutie (Vata-Pitta-Kapha).
Plan een consult en ontdek jouw Constitutie, onbalans én tips om in balans te blijven >>
De drie Dosha’s en de vijf elementen
Wellicht klinkt dit allemaal nog wat abstract, maar heb je al wel eens van de vijf elementen gehoord: ether, lucht, vuur, water en aarde.
- Vata: is opgebouwd uit de elementen ether en lucht.
- Pitta: is opgebouwd uit de elementen vuur en een beetje water.
- Kapha: is opgebouwd uit de elementen water en aarde.
Kijkend naar de eigenschappen van deze elementen, kun je je wellicht voorstellen dat de volgende eigenschappen bij de drie Dosha’s horen:
- Vata – lucht, licht, koud, droog en beweeglijk
- Pitta – vuur, warm, principe van transformatie
- Kapha – water & aarde, koud, vochtig, geeft structuur
Ayurvedische voeding en gezond blijven volgens Ayurveda
Wanneer je weet wat jouw constitutie (ayurvedisch type) is en als je weet wat jouw Dosha’s in en uit balans brengen, kun je je leefstijl en eetpatroon daar op aanpassen. Want zolang de balans in jouw lichaam hetzelfde is als op het moment dat je werd geboren, ben je in balans en dus gezond.
Ayurveda en de spijsvertering (agni)
In ayurveda is een goede spijsvertering daarbij essentieel. Het is de plek waar ziekten ontstaan en/of voorkomen worden. Zolang je Agni (spijsverteringsvuur) goed werkt, kan je lichaam alles optimaal verteren en ontstaan er geen afvalstoffen die je uit balans brengen. Wanneer je vuurtje echter minder goed brandt, kunnen er wel onverteerbare afvalstoffen ontstaan die voor onbalans (en uiteindelijk ziekte) kunnen zorgen.
Hoe je spijsvertering werkt is onder andere afhankelijk van wat je Constitutie (ayurvedisch type) is. Het is dus belangrijk om te weten wat voor type jij volgens Ayurveda bent. Wanneer je dat weet, kun je je voeding en leefstijl aanpassen op jouw spijsvertering.
Kun je hier wel wat hulp in gebruiken; maak een afspraak voor een voeding coaching consult >>
Ayurvedisch koken
Door ayurvedisch te koken, kun je werken aan het in stand houden of herstellen van je balans. Ayurvedisch koken houdt in dat je je eten (subtiel) aanpast, zodat het voor jou beter te verteren is. Voor Kapha kun je bijvoorbeeld extra kruiden en specerijen toevoegen, maar producten als zuivel beter weglaten. Pitta kan beter niet te pittig eten en Vata heeft over het algemeen meer voedende voeding nodig, zoals extra ghee. Er bestaan diverse ayurvedische kookboeken waarin recepten staan specifiek voor jouw Constitutie (ayurvedisch type).
Check hier mijn Ayurveda kookboek-tips >>
Ook gezond blijven of gezonder worden met Ayurveda?
Wil jij jezelf ook gelukkig en gezond eten met Ayurveda, maar kun je er wel wat hulp bij gebruiken? Maak een afspraak voor een (online) consult en krijg een persoonlijk voedingsadvies, met een snufje leefstijl – persoonlijk op jouw afgesteld.